Decoy Effect (efekti mashtrues apo efekti i karremit) është një fenomen psikologjik që ndodh kur zgjedhja e një opsioni ndikohet nga prania e një opsioni të tretë që në dukje është më i keq ose më pak i favorshëm, por i ngjashëm me njërin prej opsioneve kryesore.
Si funksionon?
Kur konsumatorët ballafaqohen me dy opsione A dhe B që janë të ndryshme në karakteristika dhe çmim, ata ndoshta do ta kenë të vështirë të vendosin. Por nëse prezantohet një opsion i tretë C (që quhet “decoy”), i cili është më i dobët në çdo aspekt krahasuar me njërin prej opsioneve, atëherë konsumatori priret të zgjedhë atë që është më i mirë sesa C, duke mos e vërejtur se po manipulohet.
Shembull klasik:
- Opsioni A: Smartphone me 64 GB – 400€
- Opsioni B: Smartphone me 128 GB – 550€
- Opsioni C (Decoy): Smartphone me 128 GB – 600€
Opsioni C është më i shtrenjtë se B, por me të njëjtat specifika. Ai e bën opsionin B të duket si më e arsyeshme dhe “më e leverdishme”, edhe nëse përdoruesi më parë ishte i pavendosur mes A dhe B.
Pse përdoret?
Efekti Decoy përdoret shpesh në:
- Marketing dhe shitje për të shtyrë klientin të zgjedhë një produkt më të shtrenjtë
- Psikologji të konsumatorit për të ndikuar në vendimmarrje
Në thelb, është një teknikë që manipulon perceptimin tonë të vlerës dhe alternativave.
