Qëllimi i mësimit:

Të kuptosh rëndësinë e ajrosjes, ndriçimit dhe pastrimit për një ambient të shëndetshëm, komod dhe higjienik për delet.

🌬️ 1. Ajrosja (Ventilimi)

✅ Pse është i domosdoshëm?

  • Largon lagështinë dhe gazrat e dëmshëm (si amoniaku)

  • Ndihmon në tharjen e shtratit

  • Zvogëlon rrezikun e sëmundjeve respiratore dhe mykut

  • Ndihmon në ruajtjen e temperaturës natyrale

🛠️ Si të sigurosh ajrosje të mirë:

  • Dritare ose hapje ajri në të dyja anët e stallës (për qarkullim të ajrit)

  • Çati me kapak që hapet (ose ventilatorë natyralë në majë)

  • Evito erërat e drejtpërdrejta që bien mbi delet – krijo qarkullim, jo korrente ajri

💡 Ajrosja është e nevojshme edhe në dimër – më mirë ajër i ftohtë sesa ajër i ndenjur dhe me lagështi.

💡 2. Ndriçimi

☀️ Drita natyrale:

  • Është më e shëndetshme për delet

  • Rregullon ritmet biologjike

  • Nxit aktivitetin dhe oreksin

✅ Këshilla:

  • Siguro dritare në mure ose çati të tejdukshme (plastikë e bardhë e tejdukshme)

  • Mbaj hapje të pastërta, jo të bllokuara nga pluhuri ose mbeturinat

💡 Drita artificiale:

  • E nevojshme gjatë muajve me pak dritë (dimër)

  • Dritë e butë, jo shumë e fortë

  • Kohëzgjatja: 8–10 orë ndriçim në ditë

📌 Shumë pak dritë → delet bëhen më të plogëta, hanë më pak, prodhojnë më pak.

🧹 3. Pastrimi i rregullt i stallës

📅 Sa shpesh?

  • Pastrim ditor i jashtëqitjes dhe mbeturinave nga ushqimi

  • Ndërrimi i shtresës (kashtës, tallashit) 2–3 herë në javë ose më shpesh në dimër

  • Pastrim i thellë (dezinfektim): 1–2 herë në muaj

🧼 Si të pastrosh:

  • Përdor lopatë dhe karrocë për mbledhjen e jashtëqitjes

  • Shpërlaj dyshemenë nëse është me beton (herë pas here)

  • Spërkat me gëlqere ose dezinfektues natyral për të larguar bakteret dhe aromat

  • Lëre stallën të thahet mirë para se të shtrosh përsëri

⚠️ Një stalle e papastër shkakton: këmbë të kalbura, parazitë të lëkurës, infeksione të syve dhe mushkërive.

📋 Rregulla të arta për një ambient të shëndetshëm:

Elementi Rekomandimi
Ajri I freskët, qarkullues, pa erëra të rënda
Drita Natyrale sa të jetë e mundur, plus ndriçim artificial në dimër
Pastrimi Çdo ditë për jashtëqitjet, çdo javë për shtresën

🎓 Pyetje për vetëkontroll:

  1. Çfarë rreziku sjell mungesa e ajrosjes?

  2. Sa orë dritë i nevojiten deleve në ditë?

  3. Sa shpesh duhet të pastrohet shtroja në stallë?

📌 Përmbledhje:

Ajrosja, ndriçimi dhe pastrimi nuk janë luks – janë kushte themelore për një tufë të shëndetshme dhe produktive. Një stalle e errët, e lagësht dhe e ndotur është rruga më e shpejtë për sëmundje dhe humbje ekonomike.