Qëllimi i mësimit:

Në këtë mësim do të mësojmë si të bëjmë një blerje të sigurt dhe të mençur të deleve – qoftë në tregje lokale apo direkt nga fermat – duke shmangur gabimet më të zakonshme që bëjnë fillestarët.

🛒 1. Ku është më mirë të blesh dele?

Vendi Përparësitë Kujdes me…
Tregjet lokale Çmime më të ulëta, shumë zgjedhje në një vend Rrezik më i lartë mashtrimi ose sëmundjeje
Fermat private Informacione më të sakta për racën dhe kujdesin Çmimi mund të jetë më i lartë

⚠️ Nëse je fillestar, blerja nga fermat serioze është më e sigurt, edhe nëse çmimi është pak më i lartë.

✅ 2. Këshilla praktike para se të blesh

🔍 Kontrollo gjendjen fizike të deles

  • Shiko sytë, hundën, leshin, lëkurën, ecjen.

  • Kontrollo nëse ka plagë, çalim ose rrjedhje nga sytë/hunda.

  • Bëj kontroll në pjesën e bishtit dhe barkut.

🧾 Kërko informacione shtesë nga shitësi

  • Sa vjeç është?

  • A është vaksinuar? (Kërko librezën nëse ka.)

  • A ka pasur ndonjë sëmundje?

  • Sa lindje ka pasur (nëse është delë riprodhuese)?

  • A është mjelur më parë? (për delet e qumështit)

🧠 3. Mos u gënje nga pamja – ki kujdes me këto gjëra!

  • Pesha shumë e ulët: mund të jetë e dobët nga sëmundje ose kequshqyerje.

  • Çmimi shumë i ulët: zakonisht nuk është rastësi – kontrollo dy herë.

  • Dukje e bukur, por me sjellje të çuditshme: shumë dele duken mirë por janë të plogëta ose të sëmura.

  • Racat e përziera pa sqarime: kërko qartë se çfarë race janë, sidomos nëse ke qëllim për shumim.

💼 4. Kur të bësh blerjen?

  • Shmang stinët me ngarkesë të lartë të sëmundjeve (në disa zona vera e nxehtë apo dimri i lagësht).

  • Bli në mëngjes, kur delet janë më të freskëta dhe ke më shumë kohë për t’i vëzhguar.

  • Mos bën blerje të nxituara – merr kohë dhe krahason.

👥 5. Bli me një person me përvojë (nëse je fillestar)

  • Merr me vete një bari apo fermer të vjetër për këshillim.

  • Mund të të ndihmojë në kontrollin fizik dhe në negocimin e çmimit.

🎓 Pyetje për diskutim ose quiz:

  1. Cilat janë 3 gjëra që duhet të kontrollosh fizikisht para se të blesh një dele?

  2. Pse është më e sigurt të blesh nga një fermë sesa nga tregu?

  3. Pse duhet të shmangësh çmime shumë të ulëta?

📌 Përmbledhje:

Blerja e deleve është një hap i rëndësishëm që ndikon në ecurinë e gjithë fermës. Bëje blerjen me kujdes, vëzhgo mirë, kërko dokumentacion nëse është e mundur, dhe mos u nxit nga çmimet e ulëta. Zgjedh një burim të besueshëm për të pasur një tufë të shëndetshme dhe produktive.