🟡 Hyrje
Ashtu si tek njerëzit, edhe te pulat parandalimi është më i fuqishëm se kurimi. Vaksinimi është mënyra më efektive për të mbrojtur tufën nga sëmundjet më të zakonshme. Në këtë mësim do të mësosh se kur, si dhe pse duhet vaksinuar pulat dhe cilat janë trajtimet më bazike që duhet t’i njohë çdo rritës pulash.
🟢 1. Pse është i rëndësishëm vaksinimi?
-
Mbron pulat nga sëmundje vdekjeprurëse si Newcastle, Gumboro, Bronshiti Infektiv, etj.
-
Redukton rrezikun e shpërthimit të sëmundjeve në tufë.
-
Kursen para dhe kohë nga trajtimet e shtrenjta.
-
Krijon një tufë më produktive dhe të qëndrueshme.
🟢 2. Vaksinat më të rëndësishme
| Emri i sëmundjes | Kur jepet? | Si jepet? |
|---|---|---|
| Newcastle | Dita 5–7 | Në gojë, hundë ose ujë |
| Gumboro | Dita 14 dhe 21 | Në ujë të pijshëm |
| Bronshiti Infektiv | Dita 10–14 | Spërkatje ose ujë |
| Marek | Ditën e parë (para ose pas çeljes) | Në injeksion (në ferma të mëdha) |
| Smallpox (Lija e pulave) | 6–8 javësh | Në lëkurë (injeksion) |
📌 Shënim: Mos vaksino pulat e sëmura ose të stresuara – prit derisa të jenë në gjendje të mirë.
🟢 3. Kalendar i thjeshtë vaksinimi për cicat
| Dita | Vaksina | Mënyra |
|---|---|---|
| 1 | Marek (nëse ofrohet nga ferma) | Injeksion |
| 5-7 | Newcastle | Hundë / ujë |
| 10 | Bronshiti Infektiv | Spërkatje |
| 14 | Gumboro | Ujë |
| 21 | Gumboro (doza e dytë) | Ujë |
| 30+ | Newcastle (përsëritje) | Ujë / gojë |
🟢 4. Trajtimet bazë që duhet t’i kesh gjithmonë në fermë
| Qëllimi | Produkti/Trajtimi | Kur përdoret? |
|---|---|---|
| Kundër parazitëve të zorrëve | Antikoksidik (p.sh. Amprolium) | Në cicat 10–20 ditësh, çdo muaj |
| Kundër morrave dhe insekteve | Pluhur natyral ose kimik (Permetrin) | 1 herë në muaj, ose në verë më shpesh |
| Për imunitet | Multivitamina | 1–2 herë në javë në ujë |
| Rehidrim gjatë të nxehtit | Elektrolite | Në ditët me temperatura të larta |
| Për plagë / infeksione të vogla | Sprej jodi ose vaj antiseptik | Sipas nevojës |
🟢 5. Këshilla praktike për vaksinat
-
Përdor gjithmonë ujë pa klor kur vaksina jepet në ujë.
-
Mos e ruaj vaksinën pasi të hapet – përdore menjëherë.
-
Llogarit numrin e saktë të pulave para përgatitjes së dozës.
-
Mos përziej vitamina ose antibiotikë në të njëjtën ditë me vaksinën.
🟣 Përmbledhje
🗣️ “Një tufë e vaksinuar është një tufë e mbrojtur.”
Mos prit që pulat të sëmuren për të vepruar – puno në parandalim me vaksina, pastërti dhe përkujdesje bazë.
🔍 Detyrë praktike
-
Krijo një kalendar vaksinimi për tufën tënde.
-
Bëj një listë të barnave/trajtimit bazë që ke në fermë – a mungon diçka?