Vezët janë produkti më i çmuar që marrim nga pulat, por cilësia dhe siguria e tyre varen shumë nga mënyra se si mblidhen dhe ruhen. Në këtë mësim do të mësoni teknikat më të mira për mbledhjen, pastrimin dhe ruajtjen e vezëve, në mënyrë që të jenë të freskëta, higjienike dhe të sigurta për konsum.
1. Sa herë në ditë duhet të mblidhen vezët?
- Të paktën dy herë në ditë – një herë në mëngjes dhe një pasdite.
- Në verë, kontrolloni më shpesh për shkak të nxehtësisë që ndikon në freskinë e vezës.
- Mos i lini vezët në fole për shumë orë – rrezikoni që ato:
- Të ndoten
- Të thyen
- T’i hanë vetë pulat (zakon i keq që përhapet)
2. Si të organizoni foletë për vezëzim?
- Përdorni fole të errëta dhe të qeta (1 fole për çdo 3–4 pula).
- Shtrojini me kashtë ose tallash të pastër, dhe ndërroni shpesh materialin.
- Vendosni një mbulesë apo pjerrësi që ndihmon që veza të rrokulliset butësisht në një ndarje të fshehtë (anti-thyerje).
3. Si të mblidhni vezët në mënyrë të sigurt?
- Lani duart para dhe pas mbledhjes.
- Përdorni kovë ose shportë plastike me sipërfaqe të butë për të mos i krisur.
- Mblidhini me kujdes dhe mos i përplasni – edhe një plasaritje e vogël mund të hapë rrugën për bakteret.
4. Duhet t’i lani vezët?
Jo nëse nuk janë të ndotura. Lëvozhga ka një shtresë natyrale mbrojtëse të quajtur “bloom” që pengon depërtimin e baktereve.
- Nëse janë të ndotura shumë, përdorni:
- Ujë të ngrohtë (jo të ftohtë) që të mos thithin ndotjen brenda.
- Përdorni një leckë të butë ose sfungjer.
- Lajini vetëm para konsumit apo para shitjes, jo menjëherë pas mbledhjes.
- Mos i futni kurrë në ujë me thellësi – bakteret mund të futen brenda përmes poreve të lëvozhgës.
5. Si t’i ruani vezët?
Temperaturë dhe vend
| Kushti | Përshkrimi |
|---|---|
| Temperaturë | 4°C – 12°C për ruajtje të gjatë |
| Lagështia | 70–80% për të shmangur tharjen e vezës |
| Vend i përshtatshëm | Frigorifer ose dhomë e errët dhe e freskët |
| Pozicioni | Me majën poshtë (koka lart) për të mbajtur të verdhën në qendër |
Afati i freskisë
| Koha | Ambient | Frigorifer |
|---|---|---|
| Pa larë vezët | 7–10 ditë | 4–5 javë |
| Të lara | 3–5 ditë | 2–3 javë |
💡 Për përdorim vetjak, mund të shkruani datën e mbledhjes me laps mbi vezë për të kontrolluar freskinë.
6. Si ta testoni nëse veza është e freskët?
Testi i ujit:
- Mbush një gotë me ujë të ftohtë.
- Vendos vezën brenda:
| Rezultati | Kuptimi |
|---|---|
| Fund dhe e shtrirë | Shumë e freskët |
| Qëndron këndshëm | Moshë mesatare |
| Noton ose ngrihet | E vjetër – mos e përdor |
Përmbledhje
🗣️ “Një vezë e pastër dhe e freskët fillon me kujdesin e përditshëm.”
Zbatimi i këtyre hapave ndihmon që vezët që mbledh të jenë cilësore, të sigurta dhe të gatshme për treg apo konsum familjar.
Detyrë praktike
- Sa herë në ditë i mbledh vezët? A mund të shtosh një kontroll tjetër gjatë ditës?
- A i pastron vezët menjëherë apo i ruan ashtu siç janë?
- Provo testin me ujë për 2–3 vezë që ke ruajtur më gjatë.