Software Open Source (burim i hapur) është një program kompjuterik i cili është i disponueshëm publikisht — pra, çdokush mund ta shikojë, modifikojë dhe shpërndajë kodin e tij.
Kjo do të thotë se kodi burimor (source code) nuk është sekret, siç ndodh me programet komerciale (p.sh. Microsoft Office), por është i hapur për komunitetin global të zhvilluesve.
Karakteristikat kryesore të Open Source:
- Kodi burimor i hapur: çdo përdorues mund ta shikojë dhe modifikojë programin.
- Liri për ta përdorur: mund të përdoret për çdo qëllim, pa kufizime.
- Liri për ta shpërndarë: mund ta ndash me të tjerët, me ose pa ndryshime.
- Komunitet bashkëpunues: zhvillohet nga kontribues nga e gjithë bota, jo nga një kompani e vetme.
- Transparencë dhe siguri: gabimet zbulohen më shpejt sepse shumë persona analizojnë kodin.
Dallimi mes Open Source dhe Software Komercial
| Tipari | Open Source | Software Komercial |
|---|---|---|
| Kodi burimor | I hapur për të gjithë | I mbyllur, pronë e kompanisë |
| Çmimi | Falas ose me donacione | Me pagesë ose abonim |
| Përditësime | Nga komuniteti | Nga kompania |
| Shembuj | Linux, Firefox, LibreOffice | Windows, Chrome, Microsoft Office |
Pse Open Source është i rëndësishëm
- Promovon bashkëpunimin dhe ndarjen e dijes
- Mundëson inovacion më të shpejtë
- Siguron më shumë transparencë dhe siguri
- Ndihmon në arsim dhe zhvillim profesional, sepse të gjithë mund të mësojnë duke parë kodin
Shembull praktik
Një shembull i njohur i software-it open source është Mozilla Firefox.
- Kodi i tij është publik në GitHub dhe mund ta lexojë kushdo.
- Komuniteti i zhvilluesve kontribuon për ta përmirësuar, për të shtuar funksione të reja dhe për të rregulluar gabimet.
- Nëse ti dëshiron një version të personalizuar, mund ta shkarkosh kodin, ta ndryshosh dizajnin ose funksionalitetin, dhe ta shpërndash versionin tënd (me respektim të licencës).
Ky është një shembull praktik se si Open Source u jep njerëzve liri, fuqi dhe mundësi për inovacion.